เส้นลมปราณ (经络 จิงลั่ว) กับการไหลเวียนพลังชีวิตในร่างกาย
เส้นลมปราณ (经络 จิงลั่ว)
กับการไหลเวียนพลังชีวิตในร่างกาย
เส้นลมปราณ คือ อะไร?
ในศาสตร์การแพทย์แผนจีน “เส้นลมปราณ” หรือที่เรียกว่า จิงลั่ว (经络/ Jing Luo) คือ ระบบทางผ่านของพลังงานที่ทำหน้าที่ลำเลียง “พลังชี่ (气) รวมถึงเลือด (血) และสารต่างๆ ให้หมุนเวียนทั่วร่างกาย โดยจะแตกแขนงเชื่อมโยงกันเป็นร่างแหไปหล่อเลี้ยงทุกส่วนของร่างกาย เปรียบเสมือน “เครือข่ายท่อพลังงาน” ที่เชื่อมอวัยวะภายในกับผิวกาย ทำให้ร่างกายทำงานอย่างสมดุล ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ โดยแบ่งเป็นเส้นลมปราณหลัก (经จิง) และเส้นลมปราณย่อย (络 ลั่ว) ถือว่าเป็นทฤษฎีพื้นฐานที่สำคัญของการฝังเข็มและรมยา และการแพทย์แผนจีนทุกสาขา
หน้าที่สำคัญของเส้นลมปราณ
- เป็นทางไหลเวียน ลำเลียง ควบคุม — ปรับสมดุลพลังชี่และเลือด ไปยังทุกส่วนของร่างกาย
- เชื่อมโยงอวัยวะภายในกับภายนอก — หากอวัยวะใดเสียสมดุล จะส่งผลไปยังเส้นลมปราณที่เกี่ยวข้อง
- เป็นแนวทางของการรักษา — จุดฝังเข็ม (Acupuncture points) ที่ใช้ในการฝังเข็ม นวด หรือกดจุด ล้วนอยู่บนแนวเส้นลมปราณ โดยทฤษฎีเส้นลมปราณ แพทย์แผนจีนจะใช้อธิบายความสัมพันธ์การทำงานของอวัยวะต่างๆ ทั้งในภาวะปกติ และในภาวะขาดสมดุล สะท้อนอาการและอาการแสดงของความผิดปกติ ของอวัยวะภายในสู่ภายนอก จึงช่วยในการวินิจฉัยเพื่อวางแผนการรักษาของแพทย์แผนจีนได้
องค์ประกอบของระบบเส้นลมปราณ
เส้นลมปราณ จำแนกออกเป็น 6 ประเภท ได้แก่
1. เส้นลมปราณหลัก 12 เส้น (十二经脉 สือเอ้อร์จิงม่าย)
เป็นเส้นลมปราณปกติที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงอวัยวะภายในกับระบบโครงสร้างร่างกายและแขนขา แบ่งเป็นเส้นลมปราณอิน 6 เส้น สังกัดในอวัยวะตัน (脏จั้ง) และเส้นลมปราณหยาง 6 เส้นสังกัดในอวัยวะกลวง (腑ฝู่)
2. เส้นลมปราณสาขา 12 เส้น (十二经别 สือเอ้อร์จิงเปี๋ย)
เป็นเส้นลมปราณที่แยกจากเส้นลมปราณหลักที่บริเวณแขนขา แล้วกระจายเข้าสู่ส่วนลึกของลำตัวไปยังอวัยวะภายในต้นสังกัด และเชื่อมโยงกับเส้นลมปราณสาขาของอวัยวะคู่สัมพันธ์ แล้วออกสู่ภายนอกบริเวณลำคอ ท้ายทอย หรือใบหน้า เข้าบรรจบรวมกับเส้นลมปราณหลักอีกครั้งหนึ่ง
3. เส้นลมปราณลั่ว 15 เส้น (十五络脉 สืออู่ลั่วม่าย)
เป็นเส้นที่แตกแขนง แผ่กิ่งก้านสาขาเป็นเส้นเล็กละเอียดจำนวนมากมายกระจายสู่ส่วนผิวของร่างกาย เสริมการไหลเวียนของเลือดและชี่ไปยังพื้นที่อวัยวะที่เส้นลมปราณหลักครอบคลุม
4. เส้นลมปราณเอ็น 12 เส้น (十二经筋 สือเอ้อร์จิงจิน)
เป็นช่องทางให้เลือดและชี่จากเส้นลมปราณหลัก ไปหล่อเลี้ยงและควบคุมการทำงานของเอ็นและกล้ามเนื้อ ใช้รักษาโรคของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น เช่น ปวดกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อเกร็ง เป็นตะคริว หรือ ฝ่อลีบ เส้นเอ็นหดรั้งติดขัด
5. แนวเขตผิวหนัง 12 แนว (十二皮部 สือเอ้อร์ผีปู้)
เป็นช่องทางติดต่อระหว่างอวัยวะภายในกับสิ่งแวดล้อม และทำหน้าที่ปกป้องร่างกาย มักใช้ผิวหนังเป็นทางผ่านในการกระตุ้นจุดฝังเข็ม ซึ่งตำแหน่งที่ผิดปกติบนผิวหนังที่เกี่ยวข้องกับโรค
6. เส้นลมปราณพิเศษ 8 เส้น (奇经八脉 ฉีจิงปาม่าย)
เป็นแหล่งพักสำรองเลือดและชี่ รวมถึงควบคุมและปรับสมดุลการไหลเวียนของเลือดพลังชี่
เมื่อเส้นลมปราณติดขัด พลังชี่ไหลเวียนไม่สะดวก อาจเกิดอาการต่าง ๆ เช่น ปวดเมื่อยเฉพาะจุด อ่อนเพลีย ไม่มีแรง อารมณ์แปรปรวน นอนไม่หลับ ระบบย่อยอาหาร หรือ ฮอร์โมนเสียสมดุล
ศาสตร์จีนจึงมีวิธีปรับสมดุล เช่น ฝังเข็ม (针灸), นวดทุยหนา (推拿), ฝึกชี่กง (气功) และ สมุนไพรจีน (中药) เพื่อให้พลังชี่กลับมาไหลเวียนได้อย่างราบรื่น และ “เมื่อพลังชี่ไหลเวียนดี ร่างกายและจิตใจก็อยู่ในภาวะสมดุล” เส้นลมปราณจึงไม่ใช่เพียงแนวคิดทางพลังงาน แต่คือหัวใจของการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมในแพทย์แผนจีนนั่นเอง
.
GUITANG 龟堂
CHINESE MEDICINE & WELLNESS CLINIC
.
สาขาพระราม3
โทรศัพท์ : 061-9261415
เปิดบริการทุกวัน 11.00-19.00 หยุดทุกวันพุธ
LINE@: https://page.line.me/guitangwellness
.
สาขาสุราษฎร์ธานี
โทรศัพท์ : 062-6322891
เปิดบริการทุกวัน 09.30-18.30 หยุดทุกวันอังคาร
LINE@: https://page.line.me/guitangsurat
.
สาขารามอินทรา
โทรศัพท์ : 065-4492629
เปิดบริการทุกวัน 11.30-20.00 หยุดทุกวันจันทร์
LINE@: https://page.line.me/guitangramintra
.
Facebook: https://www.facebook.com/guitang.tcmwellness
เว็บไซต์ : www.guitangwellness.com